VÀI NÉT VỀ THIỀN TÔNG

Khi nói đến Thiền, nhiều người hiểu rằng Thiền là phải ngồi yên mới gọi là Thiền. Xin thưa là không phải!
Thiền chính là sự sống! Mà sống là động. Thiền là tỉnh lặng tỏa sáng nhưng luôn luôn sống động trong tất cả những động dụng nói năng, sinh hoạt, đi lại, ngủ nghỉ.v.v… Lục tổ Huệ Năng gọi là Định Huệ đồng đẳng. Dù cho chúng ta có ngồi nhập định được 1000 năm nhưng tâm không toả sáng, trí tuệ không khai mở thì gọi là định chứ không thể gọi là Thiền. Thiền là thấy đúng và biết đúng! Chỉ cần thấy đúng như thật chân lý đang hiện hữu, vậy là mọi thứ đã giải quyết xong, không phải dụng công nhọc nhằn khổ sở. Thiền định không đưa đến giải thoát, Trí tuệ khai mở mới giải thoát.
Bởi vì tất cả các pháp vốn tự ly, tất cả các pháp vốn vô trụ, chúng ta không thể nắm giữ lại bất kỳ một thứ gì vì nó tự luân lưu. Dù chúng ta có muốn nắm lại! Xin thưa là không thể được! Chúng ta muốn giữ lại cũng không thể được! Bản chất của nó vốn là luân lưu thì chúng ta tu cái gì? Sao mình không để nó tự luân lưu theo bản chất của nó? Hãy trả mọi thứ về bản chất tự nhiên như nhiên của nó, xê bản ngã ra một chút để cho mọi thứ tự vận hành! Hay vô cùng! Tuyệt vời vô cùng! Ngay phút giây đó sẽ thấy bình an và phúc lạc trào dâng lạ lùng lắm!
Cho nên nói tu Thiền là không có tu. Chúng ta chỉ cần thấy đúng, trả mọi thứ về bản chất tự nhiên như nhiên của nó. Đơn giản chỉ có vậy thôi ! Đâu cần làm gì? Chính mình bày đặt làm cho nên mới sanh rối. Nên Đức Phật nói “tất cả chúng sanh vốn tự giải thoát”, đây là một câu nói rất thật.
Tu Thiền chính là trở về sống với mảnh đất thật sẵn có nơi mình. Sống với cái thấy biết thật không sanh diệt thì tất cả những thứ sanh diệt tự động nó sẽ rơi rụng mà không cần phải dụng công. Con đường Thiền tông là một đại lộ rất nhẹ nhàng, thênh thang… Mỗi khoảnh khắc đều hết sức sinh động mới mẻ hiện tiền nên trí tuệ tỏa sáng, cũng gọi là Bát Nhã, cũng gọi Như Lai Tự tánh. Như Lai Tự tánh luôn tỏ thông mới mẻ hiện tiền trong từng khoảnh khắc của đời sống chúng ta, từ ngàn xưa cho tới ngàn sau trí tuệ này vẫn chưa bao giờ thay đổi.
Người nào đủ sức thừa đương được sức sống mới mẻ hiện tiền này thì người đó vĩnh viễn không còn khổ đau và đời sống luôn luôn sống động vui tươi ngập tràn phúc lạc. Vì khi trí tuệ đã khai mở thì từ trong thân cho tới ngoại cảnh đều rực sáng suốt thông… không còn ngăn ngại. Đến đây mới nếm được hương vị Thiền trong đạo Phật. Tất cả đều mới mẻ tinh anh, một đọt non của chiếc lá, một cộng rác bên đường, một hạt cát nhỏ ở dưới lòng bàn chân… tất cả đều rực sáng và tỏa hào quang còn đẹp hơn cả 100 viên kim cương để trước mặt. Đến đây mới nói là các pháp bình đẳng. Không có thời gian, không có không gian; không có khổ vui; không có sanh tử; không có Niết bàn.
Đời sống của họ vượt thoát mọi khuôn sáo… Trần gian này thật sự là vô nghĩa, không ai có thể cột trói hay bám dính họ được. Mọi thứ tự động trơn tuột nhưng không phải là họ công phu mà họ đang ở trong hiện thực vốn Vô Trụ. Họ có thể cười, có thể hét…có thể sống bất cứ nơi đâu, làm bất cứ chuyện gì cũng không rời đạo lý. Bởi vì các pháp vốn là Như nên mọi động dụng đều là Như. Bởi vì tất cả các pháp đều hiển lộ từ Không Tướng nên chính nó là Không Tướng, không sanh không diệt, không nhơ không nhiễm, viên mãn tròn đầy. Đến đây mới nói đến chuyện giải thoát mà cũng chẳng có gì để thoát. Đó là mức sống của Thiền.
Khi Trí tuệ tỏa sáng thì Bi tâm hiện hữu. Mỗi bước chân, mỗi cử chỉ, mỗi ánh nhìn đều ngập tràn từ bi và phúc lạc. Đời sống của họ chỉ là sự cho đi chứ không lấy lại. Chúng ta cũng thấy họ đi đứng, nói cười và làm những việc bình thường như mình… nhưng đời sống của họ là vượt phàm nghìn trùng. Chỉ có chư Phật và những bậc sáng mắt mới thấu hiểu nổi người này, còn chúng ta dù sống chung nhưng mãi mãi mù tịt. Nếu chúng ta có thiện căn thì chỉ nên tin rằng cuộc sống của những vị này mỗi mỗi động dụng nhỏ nhiệm thi vi đều không rời Bi Trí mà hành xử, mục đích là vì lợi ích cho người. Dù họ làm bất cứ chuyện gì, nói bất cứ lời gì, đến với bất cứ ai, không ngoài mục đích là làm cho người đối diện được giác ngộ. Chúng ta không hiểu thì cứ tin như vậy để bảo vệ thiện căn cho chính mình, còn mọi thứ thì miễn bàn. Mình không thể dùng cái đầu của phàm phu để đánh giá phải quấy thị phi việc làm của những bậc này. Họ đã mất dấu tích trong tam giới rồi, tuy mình thấy họ vẫn đi đứng sinh sống đó nhưng trời cũng còn chẳng biết đất cũng chẳng hay, huống chi cái đầu phàm bình thường của chúng ta làm sao mà hiểu nổi. Ai đến đây rồi tự động sẽ hiểu nhau. Nếu trong đời chúng ta được gặp những vị này thì phải nên mừng mà đảnh lễ tạ ơn chư Phật vì đã cho mình một lần được gặp.
Đến đây rồi cuộc sống của họ mới thật sự lợi lạc cho chúng sanh. Chúng ta thấy họ không làm gì nhưng họ làm tất cả. Chính sự yên bình, định tỉnh, phúc lạc của họ đã lan tỏa khắp không gian vô biên này. Những người hữu duyên được tiếp cận ít nhiều cũng ảnh hưởng được từ bi và trí tuệ của họ. Ánh sáng trí tuệ và từ bi lực của vị này sẽ xuyên suốt thời gian và không gian vô tận để cảm hoá được những chúng đau khổ trong các cõi. Cho nên một người khai mở trí tuệ Bát Nhã là ảnh hưởng và chuyển hoá rộng lớn tâm thức của chúng sanh trong các cõi, chứ không phải chuyện bình thường như chúng ta nghĩ , người ngộ Thiền hay ngộ Bát Nhã chỉ là sự tỏ soi bình thường.
Nói đến công phu chuyên môn phải nói đến chỗ thật tu thật chứng không thể lý luận mà có thể biết được. Nếu lý luận thì muôn đời cũng chỉ là ăn bánh vẽ mà thôi. Bởi bản chất của chúng ta là Phật cho nên chư Phật, chư Tồ chỉ muốn dạy cho mình làm Phật không muốn dạy chuyện khác. Chúng ta thật sự muốn ngộ Thiền thì phải tìm cho ra một tay kiếm bén ( một bậc Thầy sáng mắt), mới có thể giúp mình cắt tỉa, chặt, chém… những gai gốc vô minh từ nhiều đời nhiều kiếp mà thâm nhập Phật đạo. Dù khó khổ gian truân, dù xương tan thịt nát…dù trải vi trần kiếp, dù đường xa vạn dặm cũng quyết tìm.
Cội nguồn của tất cả chúng sanh là Từ Bi và Trí Tuệ nhưng do lầm mê hiện thực nên quên mất cội nguồn. Nếu đủ thiện căn phước đức nhân duyên đã đến, chúng ta được một bậc Thầy giỏi khai thị thì lập tức chúng ta được “ hoàn nguyên “. Nếu ai tiếp nhận được sự thật trọng đại này thì chỉ trong nháy mắt sẽ trở thành một con người khác. Mưa hoa sẽ tuôn đổ, thế giới sẽ chấn động, muôn loài hàm linh hớn hở reo ca khúc khải hoàn… báo tin mừng cho một người đã trở về nhà.
Con đường giác ngộ này Đức Phật đã đi qua! Các Thánh đệ tử của Đức Phật cũng đã đi qua! Các bậc Thầy của chúng ta cũng đã đi qua! Các Ngài đang tìm đủ phương tiện để thức nhắc và dìu dắt chúng ta. Dù chúng ta là ai! Ngỗ nghịch như thế nào! Các Ngài vẫn âm thầm che chở bảo bọc và tìm đủ phương tiện độ thoát.
Rất mong mọi người giác ngộ được thâm tình cao sâu của chư Phật, chư đại Bồ tát và các bậc Thầy đã khổ nhọc vì chúng ta mà sớm quay đầu tỉnh thức để có đời sống bình an phúc lạc lợi mình lợi người. Chúng ta đem sự bình an phúc lạc của mình mà dâng tặng cho pháp giới chúng sanh. Mong được đền đáp một chút thâm tình của vũ trụ pháp giới nhân sinh đã che chở bảo bọc chúng ta từ thời khởi thủy.

(Trích lời dạy của Tôn Sư Thích Tuệ Hải)
Ban Biên Tập chùa Long Hương
Kính ghi